Hướng dẫn kiểm tra chất lượng của dây cáp điều khiển
Chất lượng dây cáp điều khiển không chỉ ảnh hưởng đến hiệu suất thiết bị máy móc, mà còn trực tiếp ảnh hưởng đến an toàn điện khi sử dụng.
Cáp điều khiển (control cable) là loại cáp thông dụng, được sử dụng để truyền tải tín hiệu và điều khiển các thiết bị máy móc. Việc lựa chọn dây cáp điều khiển đảm bảo chất lượng không chỉ trực tiếp ảnh hưởng đến quá trình vận hành vận hành mà còn ảnh hưởng đến hiệu suất của các thiết bị, máy móc và mức độ an toàn của hệ thống điện.
>>Tìm hiểu thêm: Các loại dây cáp điện thông dụng
1. Những rủi ro khi sử dụng dây cáp điều khiển kém chất lượng
1.1 Nguy cơ chập điện và cháy nổ
Dây cáp điều khiển kém chất lượng thường không đáp ứng được các tiêu chuẩn an toàn điện, dễ gây ra các vấn đề như chập điện và cháy nổ. Các sự cố này có thể gây nguy hiểm cho người lao động và gây hư hỏng cho thiết bị, gây thiệt hại cho doanh nghiệp. Ngoài ra, những loại cáp này thường không đảm bảo về mặt kỹ thuật. Do đó, việc sử dụng những loại cáp này trong những môi trường có điều kiện khắc nghiệt như nhiệt độ cao, môi trường có hóa chất, môi trường có dầu… cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro.
1.2 Giảm hiệu suất hoạt động
Dây cáp kém chất lượng có thể không được thiết kế để chịu được cường độ dòng điện cần thiết, dẫn đến việc giảm hiệu suất trong hệ thống điện. Trong những trường hợp như vậy, dây cáp điện có thể bị đứt hoặc hỏng, giảm năng suất và gây đình trệ các hoạt động của doanh nghiệp. Một vài vấn đề khác có thể gặp đối với dây cáp điện kém chất lượng như gây tổn thất điện năng, máy móc hoạt động không ổn định, giảm tuổi thọ của hệ thống điện.
1.3 Không đảm bảo về mặt tương thích
Cáp điều khiển đóng vai trò quan trọng trong việc truyền tải tín hiệu. Do đó, dây cáp điều khiển không đảm bảo về mặt tương thích có thể làm cho quá trình này bị gián đoạn, tín hiệu chập chờn, không ổn định. Đặc biệt, ở những môi trường có hiện tượng nhiễu điện từ như nhà máy sản xuất, nhà máy cơ khí… việc không sử dụng cáp điều khiển chống nhiễu hoặc sử dụng dây cáp có trang bị lớp chống nhiễu nhưng không đảm bảo về mặt chất lượng cũng có thể gây ra tổn thất đáng kể.
2. Hướng dẫn kiểm tra chất lượng của dây cáp điều khiển
2.1 Đánh giá trực quan
Đánh giá trực quan là bước đầu tiên trong việc đánh giá chất lượng của dây cáp điều khiển. Khi kiểm tra cáp, người dùng cần chú ý đến các yếu tố sau:
Kiểm tra bề ngoài của cáp điều khiển
Kiểm tra bề ngoài của dây cáp cung cấp nhiều thông tin quan trọng về chất lượng. Dây cáp chất lượng cao thường có bề ngoài mịn màng, không bị bong tróc hay có vết nứt. Nếu dây cáp có dấu hiệu của việc không đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật hoặc có vấn đề về vật liệu, đó có thể là dấu hiệu của dây cáp kém chất lượng.
Bên cạnh đó, những ký hiệu in trên dây cáp điều khiển đạt chuẩn thường chứa các thông tin quan trọng như nhà sản xuất, tiêu chuẩn kỹ thuật, thông số kỹ thuật... Những thông tin này giúp người dùng phần nào xác định được dây cáp có đáp ứng được các tiêu chuẩn an toàn và chất lượng hay không.
Kiểm tra chất lượng của lõi dẫn điện
Để đánh giá chất lượng của lõi dẫn điện, người dùng có thể dựa vào các yếu tố sau:
- Màu sắc: Dây lõi đồng chất lượng cao thường có màu đỏ tím, sáng bóng và đồng đều. Trong khi đó, dây đồng giả, kém chất lượng thường có màu đen tím, có thể có sắc ánh vàng hoặc trắng do tạp chất.
- Cảm giác: Khi chạm vào lõi dẫn điện, dây lõi đồng chất lượng cao sẽ mang lại cảm giác mềm mại, linh hoạt. Trái lại, dây đồng kém chất lượng thường có cảm giác cứng nhắc, không mềm mại.
- Tính dẻo dai và độ bền cơ học: Dây lõi đồng chất lượng cao thường có độ dẻo dai và độ bền cơ học tốt. Trong khi đó, dây đồng giả kém chất lượng thường có độ dẻo dai kém và dễ gãy khi bị uốn cong hoặc kéo căng.
- Tạp chất và sự đồng đều: Dây lõi đồng chất lượng cao thường không chứa nhiều tạp chất và có cấu trúc đồng đều hơn so với dây cáp kém chất lượng.
- Phản ứng với nam châm: Dây lõi đồng chất lượng cao không phản ứng với nam châm. Trong khi đó, dây đồng giả thường có thể bị hút vào nam châm do chứa nhiều tạp chất và không đồng đều về cấu trúc.
Chất lượng của vật liệu cách điện
Người dùng cần kiểm tra vật liệu cách điện bao quanh dây dẫn. Vật liệu cách nhiệt chất lượng cao đảm bảo khả năng cách điện thích hợp và bảo vệ khỏi các sự cố về điện. Lớp vỏ cách điện của dây cáp điều khiển chất lượng cao thường được sản xuất từ vật liệu cách điện cao cấp, như PVC hoặc XLPE, đảm bảo độ bền cơ học và có độ mềm dẻo nhất định. Vật liệu này không dễ dàng bị xé rách và giữ được tính cách điện trong thời gian dài. Trong một số trường hợp, lớp vỏ cách điện có thể được làm bằng cao su tự nhiên, đáp ứng được các yêu cầu về khả năng cách điện và độ bền bỉ.
>>Xem thêm: Vai trò của lớp chống nhiễu và giáp bảo vệ
Thông số kỹ thuật của dây cáp điều khiển HELUTHERM® 120
2.2 Đánh giá chất lượng dây cáp điều khiển dựa vào datasheet
Đánh giá chất lượng dây cáp điều khiển dựa vào datasheet (thông số kỹ thuật) đảm bảo rằng người dùng đang lựa chọn sản phẩm chất lượng và phù hợp với nhu cầu. Dưới đây là một số ví dụ cụ thể về các thông số kỹ thuật quan trọng mà bạn có thể tìm thấy trong datasheet:
- Loại vật liệu: Datasheet thường cung cấp thông tin về loại vật liệu sử dụng cho lớp vỏ cách điện và lõi dẫn điện. Ví dụ, dây cáp điều khiển có lớp vỏ cách điện là PVC hoặc XLPE thường có độ bền cao và khả năng cách điện tốt.
- Độ dẻo dai: Thông số này cho biết độ dẻo và độ cứng của dây cáp, quan trọng để xác định khả năng uốn cong và lắp đặt của sản phẩm trong môi trường làm việc.
- Khả năng chịu nhiệt: Đặc tính này quan trọng trong môi trường có nhiệt độ cao hoặc biến động nhiệt độ. Datasheet sẽ cho biết nhiệt độ tối đa mà dây cáp có thể chịu được mà không ảnh hưởng đến hiệu suất hoạt động.
- Các tiêu chuẩn: Datasheet cũng thường cung cấp thông tin về các tiêu chuẩn chất lượng mà dây cáp đã được kiểm định và tuân thủ.
2.3 Đánh giá chất lượng dây cáp điều khiển dựa vào các thử nghiệm thực tế
Mặc dù các thử nghiệm nâng cao đòi hỏi thiết bị chuyên dụng nhưng một số thử nghiệm cơ bản có thể được thực hiện bằng các công cụ đơn giản.
Kiểm tra tính liên tục
Sử dụng đồng hồ vạn năng để kiểm tra tính liên tục của lõi dẫn điện bên trong dây cáp điều khiển. Điều này được thực hiện để đảm bảo rằng không có mạch hở hoặc đoản mạch có thể gây gián đoạn nguồn điện hoặc các mối nguy hiểm về điện.
Kiểm tra điện trở cách điện
Thử nghiệm này đo điện trở giữa dây dẫn và lớp cách điện. Điện trở cách điện cao hơn cho thấy chất lượng tốt hơn. Thiết bị kiểm tra điện trở cách điện, thường được gọi là megger, được sử dụng cho mục đích này.
Kiểm tra độ sụt áp
Đo độ sụt áp được thực hiện trên dây cáp khi nó mang một dòng điện cụ thể. Giảm điện áp quá mức có thể dẫn đến mất điện và hoạt động không hiệu quả của các thiết bị được kết nối. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng độ sụt điện áp thay đổi tùy theo chiều dài và công suất dòng điện của cáp.
3. Những lưu ý giúp lựa chọn dây cáp điều khiển phù hợp
Ngoài việc kiểm tra chất lượng dây cáp điều khiển, người dùng cần lưu ý những yếu tố sau để đảm bảo dây cáp điều khiển được lựa chọn đảm bảo cả về yếu tố chất lượng lẫn khả năng tương thích:
3.1 Xác định số lượng lõi của dây cáp điều khiển
Số lượng lõi ảnh hưởng đến khả năng truyền tải tín hiệu và dữ liệu của dây cáp điều khiển. Mỗi lõi có thể chứa một hoặc nhiều tín hiệu khác nhau, và việc xác định số lượng lõi cần thiết phụ thuộc vào số lượng tín hiệu cần truyền tải trong hệ thống điều khiển.
Chẳng hạn, dây cáp điều khiển 2 lõi thích hợp cho các thiết bị điều khiển đơn giản và không có nhiều cảm biến. Dây cáp 4 lõi thích hợp cho các hệ thống có nhiều thiết bị điều khiển và cảm biến, dây cáp 8 lõi thích hợp cho các hệ thống điều khiển phức tạp hơn.
>>Xem thêm: Các dòng cáp điều khiển của HELUKABEL
3.2 Xác định khoảng cách truyền dẫn
Khoảng cách truyền dẫn đề cập đến khoảng cách tối đa mà tín hiệu điện có thể được truyền qua dây cáp điện mà không gặp phải mất mát đáng kể. Đối với các hệ thống điều khiển, việc đảm bảo tín hiệu đến được điểm đích một cách tin cậy là rất quan trọng.
Theo Luật bình phương nghịch đảo (Inverse Square Law), mỗi sự gia tăng tỷ lệ khoảng cách từ nguồn cho ra kết quả giảm mức tín hiệu tỷ lệ nghịch với bình phương của sự gia tăng khoảng cách tương đối. Điều đó có nghĩa là nếu bạn ở xa gấp đôi thì tín hiệu chỉ mạnh bằng một phần tư. Hoặc nếu bạn ở xa gấp ba lần thì tín hiệu chỉ mạnh bằng một phần chín.
Do đó, khi cần dẫn truyền ở khoảng cách xa, người dùng cần lựa chọn dây cáp điều khiển chống nhiễu, giảm thiểu hiện tượng mất tín hiệu trong quá trình truyền tải.
>>Xem thêm: Lắp đặt dây cáp điều khiển cần lưu ý những gì?
3.3 Xem xét điều kiện môi trường
Điều kiện môi trường lắp đặt và sử dụng dây cáp ảnh hưởng đến hiệu suất và độ bền của hệ thống điện. Đối với từng môi trường cụ thể, người dùng cần lựa chọn các loại dây cáp điều khiển chuyên dụng, giúp hệ thống điện hoạt động bình thường, ổn định. Bên cạnh đó, môi trường hoạt động của dây cáp điện cũng trực tiếp ảnh hưởng đến việc lựa chọn chất liệu của dây cáp.
- Cáp điều khiển chống cháy: thường có lớp bọc bảo vệ bên ngoài để tăng cường độ bền, có khả năng chịu được nhiệt độ cao và không phát ra khói độc hại khi cháy. Lớp bọc này có thể được làm từ PVC, LSZH hoặc các vật liệu chống cháy khác.
- Cáp điều khiển chống nhiễu: giúp giảm thiểu ảnh hưởng từ nhiễu điện từ (EMI) và nhiễu từ nguồn nhiễu bên ngoài. Điều này cực kỳ quan trọng trong các môi trường có nhiều thiết bị điện tử hoặc có tiếp xúc với các nguồn nhiễu.
- Cáp điều khiển chống dầu: được chế tạo với vật liệu chống thấm dầu, giúp hạn chế sự hỏng hóc và mài mòn do tiếp xúc với dầu và các chất hóa dầu khác. Điều này quan trọng trong các môi trường công nghiệp, như nhà máy, cơ sở sản xuất, hoặc khu vực có tiếp xúc với dầu và chất lỏng.
>>Xem thêm: Top 3 dòng cáp điều khiển chống dầu nổi bật