Hướng dẫn lựa chọn và lắp đặt các loại ốc siết cáp
Ốc siết cáp gắn liền với quá trình đi cáp và các giải pháp harnessing. Do đó, người sử dụng cần hiểu rõ cách lựa chọn và lắp đặt ốc siết cáp cho từng ứng dụng cụ thể.
Các loại ốc siết cáp (cable gland) đóng vai trò quan trọng trong nhiều ngành công nghiệp khác nhau, cung cấp một phương pháp an toàn và đáng tin cậy để kết nối và cố định dây cáp điện với các thiết bị. Cho dù bạn đang sử dụng dây cáp nguồn, cáp điều khiển hay cáp đo lường tín hiệu thì việc lựa chọn lắp đặt các loại ốc siết cáp đúng cách là điều cần thiết để đảm bảo an toàn, chức năng và tuổi thọ của hệ thống điện.
>>Xem thêm: Top 4 loại cable glands phổ biến
1. Cấu tạo của các loại ốc siết cáp
Các thành phần cơ bản của ốc siết cáp
Để lựa chọn đúng loại ốc siết cáp cho từng ứng dụng, cấu tạo của ốc siết cáp là một trong những thông tin cơ bản mà người sử dụng cần biết. Ốc siết cáp bao gồm những thành phần cơ bản như sau:
- Phần thân (Gland body) được làm từ nhiều vật liệu khác nhau như nhựa, đồng thau, thép không gỉ. Bộ phận này tạo thành lớp vỏ bên ngoài, đảm bảo tính toàn vẹn về cấu trúc và hoạt động như một ống dẫn cho dây cáp điện đi qua.
- Đai ốc (cap nut) thường được làm bằng vật liệu giống như phần thân, luồn vào phần thân và cố định ốc siết cáp đúng vị trí. Thiết kế của đai ốc bao gồm một loạt các đường gờ hoặc răng bám vào vỏ bên ngoài của cáp, ngăn không cho cáp bị trượt ra ngoài. Kết nối có ren giữa đai ốc và phần thân tạo nên lớp vỏ an toàn cho các dây cáp bên trong.
- Vòng đệm (molded seal) được làm từ vật liệu đàn hồi như cao su hoặc silicon. Chức năng chính của bộ phận này là tạo ra một lớp đệm kín, ngăn chặn sự xâm nhập của hơi ẩm, bụi bẩn. Tùy thuộc vào mức độ bảo vệ cần thiết, bộ phận này có thể được làm từ các vật liệu có khả năng chịu được nhiệt độ và môi trường khắc nghiệt hơn.
- Thiết bị kẹp (clamping seal insert): đóng vai trò cố định cáp bên trong, giúp giảm lực căng và ngăn cho cáp không bị kéo hoặc xoắn.
- Ren đầu vào (thread): là điểm đưa cáp vào bên trong ốc siết cáp. Việc lựa chọn kích thước ren phải tương thích với đường kính và loại dây cáp được sử dụng.
Ngoài các bộ phận trên, ốc siết cáp còn có thể có thêm đai ốc khóa – locknut (đặc biệt hữu ích cho các ứng dụng di chuyển liên tục), vòng chữ O (giúp tăng cường khả năng bịt kín của vòng đệm).
2. Các tiêu chí khi lựa chọn các loại ốc siết cáp
Để lựa chọn các loại ốc siết cáp phù hợp, người sử dụng nên cân nhắc các tiêu chí sau:
2.1 Xác định kích thước của các loại ốc siết cáp
Việc lựa chọn kích thước ốc siết cáp phụ thuộc vào đường kính tổng thể, đường kính lớp giáp và độ dày của dây cáp điện. Với rất nhiều tùy chọn có sẵn, nhiều người dùng gặp khó khăn trong việc lựa chọn ốc siết cáp có kích thước tương thích với loại dây cáp đang sử dụng.
Mẹo đầu tiên là luôn hướng đến việc sử dụng ốc siết cáp của cùng một nhà sản xuất cho toàn bộ hệ thống, vì điều này mang lại hiệu quả và hiệu suất tối đa. Các nhà sản xuất thường cung cấp thông tin về thông số kỹ thuật hoặc chuyển đổi cần thiết để đo ốc siết cáp. Dữ liệu này sẽ giúp bạn dễ dàng đo và xác định kích thước ốc siết cáp thích hợp.
Khi đo ốc siết cáp, trước tiên bạn phải xác định loại cáp đang được sử dụng . Xác định xem cáp có lớp giáp bảo vệ hay không. Sự khác biệt giữa các loại cáp là rất quan trọng vì mỗi loại yêu cầu kích thước ốc siết cáp khác nhau. Dây cáp không có lớp giáp đo lường đơn giản hơn, chỉ cần quan tâm đến đường kính của dây cáp.
Trong khi đó, cáp có lớp giáp bảo vệ yêu cầu thêm một số phép đo và cân nhắc. Một số cân nhắc này bao gồm:
- Đường kính của lớp lót bên trong.
- Đường kính của lớp giáp.
- Kích thước và loại giáp.
- Loại và vật liệu của vỏ cáp.
Nhiệt độ hoạt động một số loại ốc siết cáp của HELUKABEL
2.2 Điều kiện môi trường
Một yếu tố quan trọng cần xem xét khi lựa chọn ốc siết cáp là môi trường được sử dụng. Nếu cáp tiếp xúc với điều kiện thời tiết khắc nghiệt hoặc các mối nguy hiểm khác, bạn sẽ cần một miếng đệm có thể chịu được những điều kiện này. Ngoài ra, nếu được sử dụng ở khu vực nguy hiểm, bạn sẽ cần một loại ốc siết cáp được thiết kế để đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn liên quan.
Ngoài ra, bạn cần cân nhắc đến các điều kiện nhiệt độ và áp suất vận hành dự kiến trong ứng dụng của bạn. Các loại ốc siết cáp khác nhau được thiết kế để chịu được phạm vi nhiệt độ và mức áp suất khác nhau.
-
Ý nghĩa của các chữ số trong tiêu chuẩn IP
-
Ý nghĩa của các chữ số trong tiêu chuẩn IP (tiếp tục)
Bên cạnh đó, bạn cũng cần nên lưu ý về chuẩn IP68. Theo tiêu chuẩn IEC 60529, “Phân loại bảo vệ sử dụng vỏ bọc” (Mã IP) cung cấp một hệ thống để phân loại các mức bảo vệ của vật liệu vận hành điện theo vỏ bọc. Tiêu chuẩn này định nghĩa các nhiệt cho các phân loại bảo vệ theo vỏ bọc liên quan đến:
- Bảo vệ con người khỏi tiếp cận các bộ phận nguy hiểm bên trong vỏ bọc
- Bảo vệ vật liệu vận hành bên trong vỏ bọc khỏi sự xâm nhập của các chất rắn lạ
- Bảo vệ vật liệu vận hành bên trong vỏ bọc khỏi bị hư hỏng do sự xâm nhập của nước
2.3 Vật liệu làm nên ốc siết cáp
Việc lựa chọn vật liệu làm nên ốc siết cáp ảnh hưởng đến sự tương thích cho từng ứng dụng cụ thể:
- Các loại ốc siết cáp bằng đồng có đặc tính dẫn nhiệt tốt, phù hợp với môi trường nhiệt độ và áp suất cao. Ngoài ra, ốc siết cáp bằng đồng có độ cứng và khả năng đàn hồi tốt nên ít bị đứt so với thép không gỉ.
- Ốc siết cáp bằng thép không gỉ thường được sử dụng trong các ứng dụng kỹ thuật hóa dầu, dược phẩm, điện tử và hàng hải. Chúng có khả năng chống ăn mòn vượt trội, lý tưởng để sử dụng trong môi trường ẩm ướt, nơi có khả năng xảy ra ăn mòn và rỉ sét. Hơn nữa, loại ốc siết cáp này có tuổi thọ và độ bền cao, đảm bảo hiệu suất bền vững trong thời gian sử dụng kéo dài.
- Ốc siết cáp bằng nylon phù hợp với nhiều môi trường, bao gồm đường dây cấp điện, thiết bị đo đạc, thiết bị chiếu sáng... Ưu điểm chính của chúng bao gồm khả năng chống tiếp xúc với nước lâu dài, đặc tính không bị ăn mòn, không độc hại và khả năng thích ứng với nhiệt độ từ -40°C đến 135°C.
2.4 Lựa chọn ren của ốc siết cáp
Khi lựa chọn bộ nối ren cho ốc siết cáp, người dùng thường sẽ chọn một trong ba loại phổ biến:
- Ren NPT (National Pipe Thread) có độ côn 1/16, nghĩa là chúng thu hẹp dần về phía cuối. Độ côn này cho phép các cạnh của ren được gắn chặt với nhau một cách hiệu quả khi bị vặn xoắn. Ren NPT tạo ra lớp bịt kín đáng tin cậy, khiến chúng phù hợp cho các ứng dụng cần giảm thiểu độ ẩm hoặc bụi xâm nhập.
- Ren hệ mét (Metric Thread): tuân theo tiêu chuẩn hệ mét (ISO) và phổ biến ở hầu hết các quốc gia IEC (Ủy ban kỹ thuật điện quốc tế). Không giống như ren NPT, ren hệ mét không có độ côn. Ren hệ mét được ký hiệu là “M”, theo sau là đường kính tính bằng milimét (ví dụ: M12) và bước ren (ví dụ: M12 x 1.5).
- Ren PG (Panzer-Gewinde) có nguồn gốc từ Đức và được sử dụng phổ biến trong lắp đặt điện ở Châu Âu. Ren PG có độ sâu nhỏ hơn nhưng góc sườn lớn hơn so với ren NPT và ren hệ mét. Ren PG lý tưởng cho các loại ốc siết cáp trong môi trường khắc nghiệt, mang lại khả năng bịt kín chắc chắn.
3. Quy trình lắp lắp đặt ốc siết cáp cơ bản
Quy trình lắp đặt các loại ốc siết cáp có thể khác nhau tùy thuộc vào loại và thiết kế cụ thể. Tuy nhiên, các bước sau đây phác thảo quy trình lắp đặt ốc siết cáp cơ bản:
- Bước 1: Chọn loại ốc siết cáp thích hợp: Xem xét loại cáp, đường kính và môi trường mà nó sẽ được lắp đặt.
- Bước 2: Chuẩn bị dây cáp: Tước lớp vỏ ngoài của cáp để lộ phần dây dẫn. Thực hiện theo hướng dẫn của nhà sản xuất về độ dài cần thiết của phần bị tước.
- Bước 3: Lắp cáp: Luồn cáp qua ốc siết cáp, đảm bảo cáp đi qua cơ cấu bịt kín.
- Bước 4: Cố định ốc siết cáp: Tùy thuộc vào loại ốc siết cáp, hãy vặn ốc vít vào thiết bị hoặc vỏ bọc hoặc sử dụng cơ cấu nén để cố định tuyến cáp vào đúng vị trí.
- Bước 5: Siết chặt ốc siết cáp: Sử dụng các dụng cụ thích hợp để siết chặt ốc siết cáp một cách an toàn. Cẩn thận không vặn quá chặt vì điều này có thể làm hỏng cáp hoặc miếng đệm.
- Bước 6: Kiểm tra quá trình lắp đặt: Sau khi lắp đặt miếng đệm cáp, hãy thực hiện kiểm tra trực quan để đảm bảo rằng cáp được đặt đúng vị trí và miếng đệm được cố định đúng cách. Tiến hành mọi kiểm tra cần thiết để xác minh tính toàn vẹn của kết nối.
4. Những lưu ý khi lắp đặt ốc siết cáp
Việc lắp đặt ốc siết cáp đòi hỏi người sử dụng phải có kiến thức chuyên môn cũng như những kỹ năng sau đây:
4.1 Các công cụ lắp đặt ốc siết cáp
Trong khi tiến hành lắp đặt các loại ốc siết cáp, bạn cần chọn một số công cụ, phụ kiện hỗ trợ để đảm bảo quá trình lắp đặt an toàn mà không làm hỏng bất kỳ vật liệu hoặc thiết bị nào. Mỗi loại ốc siết cáp sẽ cần sự hỗ trợ của các công cụ khác nhau, chẳng hạn như:
- Ốc siết cáp nhựa HELUTOP® HT với các công cụ hỗ trợ như Adapter PA, vòng chữ O, HELUTOP® HT-MFDE sealing insert.
- Ốc siết cáp bằng đồng HELUTOP® HT-E tương thích với các phụ kiện như vòng chữ O FPM, ốc cụt bằng thép không gỉ VS-O.
- Ốc siết cáp chống nhiễu HELUTOP® MS-EP và HELUTOP® MS-EP4 cần sự hỗ trợ của các công cụ như kéo điện, adapter lục giác.
4.2 Các tiêu chuẩn lắp đặt đối với ốc siết cáp
Giống như hầu hết các thiết bị điện dành cho mục đích sử dụng công nghiệp, các loại ốc siết cáp phải tuân theo các quy định để đảm bảo rằng mọi sản phẩm đều đáp ứng tiêu chuẩn cao nhất có thể về an toàn, hiệu suất và độ tin cậy lâu dài. Một số tiêu chuẩn phổ biến như:
- IEC & EN 62444: dành cho các loại ốc siết cáp được sử dụng trong lắp đặt điện.
- IEC 60079: môi trường dễ nổ (Phần 0, 1, 7, 11, 14, 15, 17, 31...).
- IEC 61892: lắp đặt cho các thiết bị di động và cố định ngoài khơi.
- IEC 60092: dành cho hệ thống lắp đặt điện trên tàu.
4.3 Đảm bảo an toàn khi lắp đặt ốc siết cáp
Bạn cần đảm bảo yếu tố an toàn trong quá trình lắp đặt bằng nhiều cách, chẳng hạn như:
- Đảm bảo rằng bạn không làm hỏng ren đầu vào trong khi lắp đặt.
- Các thành phần khác nhau của ốc siết cáp chỉ tương thích với nhau nếu chúng đến từ cùng một nhà sản xuất. Hơn nữa, việc lắp đặt các thành phần từ cùng một nhà sản xuất sẽ đảm bảo an toàn cho quá trình lắp đặt.
- Các vòng đệm đi kèm với ốc siết cáp ngay từ khi được sản xuất. Trong mọi trường hợp, vòng đệm kín không được tháo ra khỏi ốc siết cáp. Ngoài ra, không để vòng đệm tiếp xúc với bụi bẩn, hóa chất và các vật thể lạ khác.
4.4 Kiểm tra hiệu suất
Sau khi lắp đặt, bạn phải kiểm tra hiệu suất để đảm bảo các loại ốc siết cáp đang thực hiện tốt các chức năng:
- Hiệu suất bịt kín: Kiểm tra mức độ phù hợp, hiệu suất chức năng và độ tin cậy của vòng đệm. Những yếu tố có thể ảnh hưởng đến hiệu suất của ốc siết cáp bao gồm lựa chọn vật liệu, thiết kế bịt kín và chương trình thử nghiệm hợp lệ và hiệu quả. Các thử nghiệm khác nhau bao gồm thử nghiệm khả năng chống kéo, độ bền nhiệt, khả năng chống xâm nhập và neo cáp.
- Kẹp giáp: Kẹp lỏng lẻo cũng có thể dẫn đến việc lắp đặt ốc siết cáp không đúng cách. Việc sử dụng đúng nón giáp và vòng kẹp sẽ đảm bảo rằng bạn tạo ra đầu nối thích hợp để cố định dây giáp trong quá trình ép chặt.
- Nối đất liên tục: Nếu bạn không kẹp dây giáp đúng cách, nó sẽ ảnh hưởng xấu đến sự cân bằng tiềm năng. Với phương pháp kẹp giáp phù hợp, bạn có thể tạo ra một đầu cuối có trở kháng thấp mà không tự nới lỏng, phù hợp cho việc nối đất.
Nếu vẫn còn băn khoăn về các loại ốc siết cáp cũng như các phụ kiện cáp khác, đừng quên liên hệ ngay đội ngũ kỹ sư của HELUKABEL Việt Nam để được giải đáp chi tiết.
HELUKABEL® Vietnam
905 Nguyễn Kiệm, Phường 3, Quận Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh 700000, Việt Nam
Tel. +84 28 77755578 | info@helukabel.com.vn | www.helukabel.com.vn
